İlişkilere zarar veren "Mahşerin Dört Atlısı"

Dr. Gottman, 40 yıldır günümüze kadar devam eden çalışmaları sonucunda boşanma ve ayrılığa neden olan 4 tane iletişim şekli belirledi. “Mahşerin dört atlısı” adını verdiği iletişim şekilleri: eleştiri, küçümseme, savunmacılık ve duvar örme. Çiftlerin çoğunun ilişkisinde bu iletişim şekillerinden bazıları varken, sağlıklı ilişkisi olan çiftler bunları çok az kullanıyor ve kullandıkları zaman da bunları telafi edebiliyorlar. İşte ilişkilere zarar veren mahşerin dört atlısı şunlar:

1. Eleştiri

Şikayet, eşinizin başarısız olduğu bir eyleme yönelirken; eleştiri, eşinizin karakterine veya kişiliğine yönelir. “Sen zaten anlamıyorsun ki; senin algın bozuk, ….yapsan şaşardım zaten” vb.kalıp yargıları içeren sözlerin her biri eleştiridir. Bu tür eleştirilere maruz kalan kişiler kendilerinde bir sorun olduğunu düşünür ve tüm sorun ‘benim’ diye olumsuz bir inanç geliştirir.

Çözüm: Eleştirmek yerine duygularınız hakkında "ben dili" kullanarak konuşabilir ve pozitif ihtiyaçlarınızı ortaya koyabilirsiniz.

Örneğin, "Her zaman kendin hakkında konuşuyorsun, beni hiç dinlemiyorsun." demek yerine; "Bu konuşmamızda dışlandığımı hissediyorum, benim günümün nasıl geçtiği hakkında konuşabilir miyiz?" diyebilirsiniz.

2. Küçümseme

İlişkilerin tümünde en olumsuz duygu yaratan ve yıkıcı olanıdır. Kendini eşinden üstün gördüğünü belirten ifadeler kullanmaktır. Eşle konuşurken ona aşağılayıcı şekilde sözler kullanmak, örneğin, dalga geçmek, isim takmak, vücut diliyle gözlerini devirmek, ağız bükmek gibi davranışlarda bulunmak ilişkiyi temelden sarsar. Bu davranışları yaptığınızda eşinize giden mesaj ona hiç değer vermediğiniz, onun benliğini küçümsediğiniz yönünde oluyor.

Çözüm: Eşinizi takdir eden ve aranızda saygı içeren bir ilişki oluşturabilirsiniz.

Örneğin, "Çok beceriksizsin!" demek yerine; "Bu problemle başa çıkma çabanı takdir ediyorum." diyebilirsiniz.

3. Savunmacılık

Eşinden herhangi bir eleştiri aldığı anda hemen savunmaya geçmektir. Bu davranış direkt saldırmak yerine başka yolla eşini suçlama şeklinde de karşımıza çıkar. Çiftlerin karşı tarafı anlamaya çalışmadan, sürekli kendilerini savunması onların ilişkide sorumluluktan kaçtıklarını gösterir.

Çözüm: Sorunun bir parçası olunsa bile sorumluluğu kabul etmektir.

Örneğin, "Her zaman geç kalmamız senin suçun, benim değil!" demek yerine; "Pekala, sorunun bu kısmı bana ait, bunun üzerinde daha fazla çaba harcayacağım." diyebilirsiniz.

4. Duvar örme

Tartışmaların sert başlayıp, eleştiri, küçümseme ve kendini savunmayla devam ettiği ilişkilerde, en sonunda eşlerden biri iletişimi keser. Eşlerden biri endişesini dile getirdiği zaman, diğer eş bunu tamamen yok sayıyor ya da konuyu değiştirmeye çalışıyorsa, karşı taraf öfkelenir. Tepki vermeden sadece eşini dinler. Kendini kapatan eş karşı tarafa duygusal ve fiziksel olarak ‘sen yoksun’ ya da ‘sen değersizsin’ mesajı vermektedir.

Çözüm: Duygusal olarak eşinizle bağlantıda kalmak için kendinizi sakinleştirebilirsiniz.

Eğer ilişkinizde bu iletişim şekillerinden herhangi birinin ilişkinizdeki tartışmaları arttırdığını düşünüyorsanız, farklılıklarınızla ilgili konuşmak için daha güvenli ve etkili yollar öğrenmelisiniz. Çift terapisinde, çiftlere içinde bu iletişim şekillerinin olmadığı, birbirleriyle daha güvenli ve yapıcı bir şekilde iletişim kurabildikleri yollar bulmalarına yardım edilir. Ayrıca, çiftlerin birbirleriyle olan arkadaşlıklarını ve bağlarını güçlendirmeye yönelik müdahalelerde bulunulur. Gerçek şu ki, çiftler birbirlerine yakın hissettiklerinde ve güçlü bağlarının olduklarını düşündüklerinde olumsuz tartışmaların üstesinden daha kolay gelirler. Eğer siz de ilişkinizdeki bağı ve arkadaşlığı güçlendirmeye yönelik yollar keşfetmek isterseniz, çift olarak destek almayı düşünebilirsiniz.

Kaynak: TheGottmanInstitute